Bilim

Geçtiğimiz günlerde açıklanan 2018 yılı Nobel Kimya Ödülü üç bilim insanı arasında paylaştırıldı.

İstanbul benzeri kadim şehirler, içinde mücevherler barındıran dev birer hazine sandığı gibidir.

Bundan dolayı olsa gerek:

“Biz ki İstanbul şehriyiz,

güzelizdir,

dört yanımız mavi mavi dağdır, denizdir.

Öfkeli, büyük bir şair:

«Ey bin kocadan arta kalan bilmem neyi bakir»

                                                                        demiş

                                                                             bize

ve bir başkası,

yekpare Acem mülkünü fedâ etti bir sengimize.” diye yazar Nazım Hikmet.

İnsan beyninin sınırları ve yapay zekâ üzerine pek çok ütopik, distopik kitap yazıldı ve film çekildi. Bu filmlerden, kitaplardan, dizilerden bazıları bilimdeki güncel gelişmeleri kullanarak gelecekle ilgili doğru öngörülerde bulundular.

1996’da ilkokul arkadaşlarımla beraber basketbol ikonu Michael Jordan ve Looney Tunes’un çizgi film karakterlerini bir araya getiren Space Jam’i izlemiştim. İzlediğim şey karşısında resmen büyülenmiştim. Gerçek bir insan, her cumartesi ve pazar sabahı izlediğim çizgi film karakterleriyle aynı sahnedeydi. Tabii ki bunun bilgisayar teknolojisiyle yapıldığının farkındaydım. Fakat “bir bilgisayar neyi kullanarak bunu başarıyor?” sorusu içimi yiyordu. Animasyonların matematiğin yardımıyla yapıldığını öğrendiğimde üniversite öğrencisiydim.

Bilim ve Ütopya’nın “Matematik bilim midir?” dosyası kapsamında Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Fizik Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ali Ulvi Yılmazer’e ve yine aynı üniversitenin Felsefe Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Melek Dosay Gökdoğan’a çeşitli sorular yönelttik. Sayın Yılmazer ve Sayın Gökdoğan’ın yanıtlarını aşağıda sunuyoruz.

‘’Soğuk ve korkunç bir makine tarafından suçlu bulunan, mahkûm edilen bu bahtsız insanları görmek içimdeki tüm ilkel isyan duygularını kabartmıştı. Demek insan zekâsının ürünü olan makineler, kendini yaratanların özgürlük ve hayatlarını ortadan kaldıracak duruma gelmişlerdi. Sadece elektrikle dönen bir sürü çark, bir sürü rakam, insan ruhunun gizli sorunlarını çözmek iddiasında bulunuyordu. Makine canlı bir varlığa hâkim oluyor, madde, manevi meseleler üzerinde karar veriyordu. Benim gibi ateşli bir yenilikçi için bile bu makine iğrençti. ...

Adli Tıp; hukuk ile tıp arasında köprü vazifesi gören, hukuki soruların tıbbi boyutlarıyla ilgilenip bu soruları ortak bir dil üreterek cevaplayan bilim dalıdır. Ülkemizde adli olguların tıbbi açıdan değerlendirilmesinde Adli Tıp çok önemli bir konumda bulunmaktadır.

Zehir kelimesi tarih boyunca hep entrikayla, suçla, cinayetle, ölümle birlikte anıldı. Zehirlenerek öldürülen kralların, yüzüğündeki zehri içerek intihar eden kraliçelerin trajik hikâyelerini okuduk tarih kitaplarında. Zaten adını duyduğumuzda bile irkilmemize neden olan yılanların, akreplerin zehirlerinin ne kadar ölümcül olduklarını öğrendik kulaktan kulağa. Tadını hiç de sevmediğimiz yemeğe “zehir gibi” dedik. Yeri geldi dost bildiklerimizden “zehir zemberek” sözler duyduk. Bu sözler günümüzü “zehir etmeye” yetti.

Dünyanın birçok ülkesinde üniversitelerde adli tıp eğitimi programlarına talep artmakta ve araştırmacıların suçları çözmeye nasıl yardımcı olduğu konusu, toplumda hayranlık uyandırmaktadır. Olay yerine özenle çekilen o sarı şeridin arkasını çoğumuz merak etmişizdir, ya da olay yerini hayalimizde canlandırıp olası kanıtları bulmaya çalışmışızdır. Hatta kendimizce en adaletli şekilde bir yargıya bile varmış olabiliriz.

Prof. Dr. Sevil Atasoy, suç bilimi ve olgusu üzerine merak ettiğimiz soruları yanıtları yanıtladı.