Bilim insanları fosilleşmiş embriyolarıyla birlikte bir yumurta yuvası üzerinde konumlanmış halde bulunan ve bu özelliklerinden ötürü bir ilk niteliğinde olan korunmuş bir dinozor keşfetmenin heyecanını yaşıyorlar. Üstelik embriyolardan en az üç tanesi görünür durumda.
70 milyon yıllık fosil: Kendi yumurtalarının yer aldığı yuvasının üzerine tünemiş halde gözüken bir oviraptoid terapod dinozoru
Çin’in Ganzou şehrindeki Carnegie Doğa Tarihi Müzesi’nin ocak ayında yaptığı basın açıklamasına göre, bulunan oviroaptozor fosili bu fosili saran ve yaşı 70 milyon olan kayaçlardan arındırılarak gün yüzüne çıkarıldı.
Oviraptozorlar, Kretase Dönemi’nde yaşayan, tüylü ve kuş-benzeri dinozorların oluşturduğu bir çeşit grubun bir parçasını teşkil ediyorlardı.
Carnegie Doğa Tarihi Müzesi’nde araştırmacı ve Pensilvanya-Indiana Üniversitesi’nde profesör olarak görev yapan Shundong Bi basın açıklamasında şunları kaydetti: “Kendi yuvalarında korunmuş halde dinozor bulmak, hele de fosilleşmiş embriyolar bulmak çok nadir yaşanan bir olaydır. Tek bir örnek üzerinde bulunmuş olması ve kuş olmayan bir dinozorun embriyolarını koruyan kendi yumurta yuvası üzerinde bulunmuş olmasından ötürü her bakımdan bir ilk olma niteliğinde.” Çin Bilimler Akademisi’nde profesör olarak görev yapan Xing Xu ve Bi keşfin duyurulduğu Science Bulletin’de yayımlanan makalenin iki başyazarı olarak epey heyecanlı olduklarını dile getiriyorlar.
Yetişkin bir oviraptorid olduğu düşünülen dinozorun fosilinin, 24 ya da belki daha fazla sayıdaki yumurtanın üstüne tünemiş halde konumlanmış olduğu rahatlıkla görülebiliyor. Dergide aktarılanlara göre, bu yumurtalardan en az yedi tanesi içeride bulunan kısmi embriyoların içindeki kemiklerin korunmasını sağladı.
Müzenin aktardığına göre yumurtalardaki embriyolardan “önkollar, kalça kemiği, arka uzuvlar ve yetişkinin kuyruğunun bir kısmı” kolaylıkla görülebiliyor.
“Embriyoların gelişimlerinin son aşamasında olmaları ve bu embriyoları içinde barındıran yumurtaların üzerindeki yetişkin dinozorun bu yumurtalara oldukça yakın pozisyonda olması akıllara doğrudan şunu getiriyor: Yuvaları üzerinde bulunan diğer oviraptorid iskeletlerinde de durum benzerliğinden ötürü tahmin edildiği gibi, yetişkin dinozor, yumurtlarken ya da tıpkı timsahlar gibi yumurtalarını korurken değil de, modern kuş kuzenleri gibi yuvasının kuluçka yapımı sırasında ölmüş olmalı.” diye ekliyor müzedeki araştırmacılar.
Burada bir oviraptorid terapod dinozorun büyük bir özenle mavi-yeşil yumurtalarının üzerine kuluçkaya yattığı gözüküyor, yanında da erkek dinozor görülüyor. Kuluçkaya yatılan yer şu an güney Çin’de Jiangxi adındaki bir şehrin aşağı yukarı 70 milyon yıl önceki halini tasvir ediyor. İllustrasyon Zhaou Chuang tarafından resmedilmiştir.
Yapılan bu keşif, dinozorların da yavrularıyla yakından ilgilendikleri bulgusunu da içinde barındıran birçok detayın gün yüzüne çıkmasını sağladı.
Araştırmayı yöneten müzedeki başlıca paleontologlardan Dr. Matt Lamanna ve bir diğer araştırmacı açıklamalarında şunlara yer verdiler: “Şimdiye değin sadece birkaç yetişkin oviraptoridin kendi yumurtalarının üzerine yatmış halde bulunmuş olmasına rağmen, şu ana kadar bulunan yumurta fosillerinin hiçbirinin içinde embriyoya rastlanılmamıştı.”
Araştırmacı Lamanna şunları söylüyor: “Bu yeni keşifte, yavrular yumurtadan çıkmak üzereydiler; bu da su götürmez bir gerçek olarak anne oviraptoridin uzun süredir kuluçkaya yatmakta olduğunu gösteriyor. Bu dinozor, yavrularına, onların bakımını üstlenirken yaşamını yitirecek kadar ilgi gösteren bir ebeveyndi.”
Bulunan fosil aynı zamanda oviraptozorların ne yiyip içtiğiyle, yani diyetiyle alakalı birçok bilgi vermesi açısından da araştırmacılara yol gösteriyor. Karın bölgesindeki çakıl taşları, ki muhtemelen gastrolit yani midetaşı (sindirimi kolaylaştırmak için bilerek yutulan taşlar) idiler, fosille birlikte bulunduklarından diyetleriyle alakalı oldukça önemli ipuçları taşıyor.
Dinozorlar bu taşları besinlerin daha iyi hazmedilmesi amacıyla yutmuş olmalılar. Müzedeki uzmanların açıklamalarına göre ilk defa oviraptoridlerle birlikte gastrolit bulunmuş oldu.
Araştırmacılardan bir diğeri olan Xu şunları söylüyor: “Tek bir fosil üzerinde bu kadar fazla biyolojik bilginin kapsüle edilmiş olduğunu düşünmek bile baş döndürücü nitelikte. Önümüzdeki yıllarda bu fosil numunesi üzerinde öğrenilecek daha çok şey var.”
Kaynak: https://edition.cnn.com/2021/03/13/world/first-dinosaur-eggs-fossilized-scn-trnd/index.html