Bilimin sahtesi, solculuğun sahtesi, romanın sahtesi, aşkın sahtesi, resmin sahtesi, ayakkabının sahtesiyle birlikte yaşıyoruz. Peki neden böyle? Neden bu kadar kolay benimseyip işimize bakıyoruz? Neden bile bile aldanıp çok güzel oldu diyor ve yolumuza devam ediyoruz? Çünkü çağımız hız çağı. Hızlandıkça acele ediyor, acele ettikçe paniğe kapılıyor ve sonuçta hiçbir yere tam olarak yetişemiyoruz. Olduğu kadarıyla yapıyoruz işlerimizi. Sonra buna da şükür diyor, Fikret’in yazdığı gibi ezelî bir şifa olan aldanmanın kollarına atıyoruz kendimizi. Artık orada mesûduz. Çünkü herkese bir yer var aldanmanın huzur dolu ülkesinde. Bilime hevesi olan ama onu sıkıcı bulup kestirme yoldan gitmek isteyenlere de, solculuğu kafasındaki kalıplarla yapıp materyalizmin zahmetlerinden kurtulmak için can atanlara da, ucuz romanın rahat okunabilirliğine hasret olanlara da, aşkın kristalize saflığının gözünü kamaştırmasından korkup ezberlere sığınanlara da… Bu listeyi kolaylıkla uzatabiliriz. Çünkü çağımız sahtecilikler çağı ve sahteciliğin yürütücüleri günden güne kendilerini daha da ustalaştırıyor.
Bu sahteciliklerin tümünü dergi sınırlarında işlemek hem olanaksız hem de hedefsiz olurdu. O nedenle biz 2017’ye merhaba derken Sahte Bilimi, en temel başlıklara yoğunlaşarak ele alan bir dosyayla karşınıza çıkmayı uygun gördük.
Dosyamızın ilk makalesinde Prof. Dr. Semih Koray, emperyalist sistemin bilimin kazanımlarını kökten yok etmesinin olanaksız olduğunu söylüyor. Bu nedenle bilimin saygınlığından yararlanarak imal edilecek sahte bilim hurafeleriyle insanlığın umut ve korkularının yönetilmek istendiği süreci, bilim-felsefe, bilim-teori, bilim-ideoloji, bilim teknoloji, doğa bilimi-toplum bilim eksenlerini ele alarak yazıyor. Kapağımızın kuramsal çerçevesi olan bu yazı yalnızca dosyamız bağlamında değil, bilime ilişkin birçok temel ilişkiyi tartışması bakımından da önemli.
Yrd. Doç. Dr. Ömer Faik Anlı, “Bilimi sahte bilimden ayırmanın bilgi kuramsal kısa tarihi” başlıklı zihin açan yazısında sahte bilimin hiç olmadığı kadar ciddi bir sorun oluşturduğuna dikkat çekiyor. Sahte bilimin dayanağı olan postmodernizmin dogmatik düşünceyi çağırdığına dair çarpıcı bir tespitte bulunuyor.
Akademik düzeyde sahte bilim çalışan ve konunun uzmanlarından olan Anooshirvan Miandji kapsamlı makalesinde hem öğretiyor hem de sahte bilimcilere eleştiri oklarını fırlatıyor. Miandji yazısında bilim ve bilimsel yöntemden sahte bilimin tanımı ve tarihine, sahte bilim uzmanlarından Türkiye’deki sahte bilim alan ve uygulamalarına, sahte bilimin araçlarından sahte bilimden nasıl korunacağımıza kadar konuyu çeşitli boyutuyla ele alıyor.
Astrofizikçi Doç. Dr. Sıtkı Çağdaş İnam her düzeyde eğitim görmüş geniş bir kesim tarafından kabul gören astrolojinin nasıl ortaya çıktığını, doğuşunda gördüğü işlevi, açmazlarını, bilim dışılığını ortaya koyuyor ve panzehiri olan astronomiye vurgu yapıyor. Bu yazı astroloji şarlatanlığının maskesini indiriyor.
Dergimizin çiçeği burnunda sabit sayfası Kimyahâne’nin yazarı Yrd. Doç. Dr. Emine Gül Cansu Ergün simyanın ne olduğuna, kimya ile arasındaki süreklilik ve kopuşa odaklanıyor, simyanın nasıl bir sahte bilim dalı olduğunu ele alıyor.
Dr. Işıl Arıcan ülkemizde son yıllarda meşhur olan bir sahte bilim türünü, Homeopati’yi yazdı. Homeopatinin ne olduğu, nasıl ortaya çıktığı ve temel ilkelerini işlediği yazısında Arıcan, homeopatiyi savunanların iddialarının geçersizliğini irdeliyor. Bu aydınlatıcı yazıyı okuduktan sonra homeopatinin ne kadar tehlikeli bir sahtecilik olduğunu göreceksiniz.
Yrd. Doç. Dr. Seçkin Eroğlu gündemden düşmeyen GDO konusunu bilimsel verilere dayalı bir şekilde, polemikçi bir tarzda ele aldı. Masalları değil gerçekleri öğrenmek için bu yazıyı mutlaka okuyun.
Dosyamızın son makalesi Çağrı Mert Bakırcı’ya ait. Su gibi akan yazısında Bakırcı bir yaratılışçılık akımı olan Akıllı Tasarımı, temel argümanlarını ele alarak işliyor ve bunları tek tek çürütüyor. En tehlikeli sahte bilim türlerinden olan akıllı tasarımın dayanaksızlığını göreceksiniz.
Emrah MARAŞO
Bilim ve Ütopya Genel Yayın Yönetmeni
Yazının devamı Bilim ve Ütopya Ocak sayısında ...