Çiviyazısı

Kendi çıkarlarını düşünmek, kapitalist toplumda insan davranışlarının özelliklerindendir. Fakat bugünkü dünyada bireysel çıkarlar sadece maddi servet birikimleri ile tanımlanmaktadır. Yapılması gereken şey, bireysel çıkarların toplumun çoğunluğunun ve daha önemlisi gezegenin çıkarlarıyla eş doğrultuda olması gerektiği anlayışını yaygınlaştırmaktır. Tom Bender’in şu sözü dikkate değerdir: “Değerler, gerçekten var olmamıza temel oluşturacak duyguların, eğilimlerin, eylemlerin ve ilişkilerin tanımı olan hayatta kalma bilgeliğinin karmaşık ve özlü hazinesidir.”

İnsanlığın yaşam sürecine baktığımızda belli dönemlerde şuna şahit oluruz: İnsanlar kendi aklına, karar verme özgürlüklerine ve bütün olarak özgürlüklerine dönmek için silkinirler; düşünce ve inanç belirlemelerini gözden geçirirler. 18. yüzyılda Avrupa’da meydana gelen Aydınlanma böyle bir süreçti

John Berger, sanatın insanı doğadan daha güvenilir bir karşılık bulma umudu içinde gösterdiğini yazmıştı. Doğayı güvenilir bulmadığını anlıyoruz. İnsanın ise güvenilir bir karşılık bulma umuduna ihtiyacının olduğunu biliyoruz. Sanat, belki tam da bu yüzden, yani doğadan daha güvenilir bir karşılık bulma umudunun gereği olarak sadece doğayı taklit etmekle yetinemezdi. Nitekim yetinmedi ve yaratılmış bir şeyleri de taklit etti. Doğanın insana sunduğu o bir anlık umudu çoğalttı, doğruladı ve toplumsallaştırdı. Berger meseleye bu denli yalın bakıyor. Yalın ve anlaşılır.

COVİD-19 salgını dünyaya, insan sağlığının artık karar vericilerin tek birincil hedefi olamayacağını, ancak insanların, diğer hayvanların, bitkilerin ve çevrenin sağlığının önemini kabul ederek, bunların mikroplarla birbirine bağlı, birbirine bağlantılı olduğunu, sağlığı bir sistem olarak ele almamız gerektiğini açıkça gösterdi.

-Ilaira Capua, DVM PhD

Ünlü bir Hint klasiği olan Hortlağın 25 Öyküsü¹’nde kahraman Kral Trivikramasena, Şimşapa ağacına asılmış bir ölüyü, söz verdiği dilenciye getirmek için güneye doğru yola çıkar ancak bir sorun vardır: Ölünün içine Vetala yani hortlak girmiştir. Hortlak yolculuk sırasında krala bir öykü anlatır ve her öykünün sonunda ona bir soru sorarak hayatıyla sınar. Kral bütün sorulara bilgece yanıtlar verir ve hayatta kalır.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olarak tanımlanan ve hem yetişkinlerde hem de çocuklarda oldukça yaygın olarak görülen bir rahatsızlığı yeni yılın ilk sayısının kapak dosyası yaptık. Tanımlanan diyoruz çünkü bunun bir bozukluk mu bir hastalık mı yoksa evrimsel sürecin getirdiği ve bugünün kültürel yaşam ölçütleriyle uyuşmayan bir çelişme mi olduğu veya doğuştan geldiği için bir bozukluk değil de farklılık olarak mı tanımlanması gerektiği tartışılan bir durum.

Kavramlar sınıfsal işlevleri ve tarihsel anlamlarıyla ortaya çıkarlar. Mesela Kemalizm kavramının içeriğini, devrimin önderi Atatürk sınıfsal işlevi ve tarihsel rolü bağlamında tanımlamıştır: “Türk Devriminin yaptığı işler.” Gördüğümüz gibi bu tanımda doğrudan doğruya eyleme yapılan bir vurgu vardır.

Kapitalist sistem ideolojik olarak yanılsamalar bütünüdür. Sistemin fikriyatına göre insan doğuştan bencil ve rekabetçidir. Hayatta kalması için diğer insanlara karşı düşmanca bir tutum alması gerekir. Yaşamda elbirliği, duygudaşlık ve dayanışmayla değil acımasız bir yarışı kazanarak ayakta kalınabilir. Bu yarışa yıkıcı bir hırsın eşlik etmesiyse kaçınılmazdır. Yaşamın kendisi ve insanın doğası kapitalizmin suretinden başka bir şey değildir. Kapitalizm insana kendini ve dış dünyayı mutlak gerçekmiş gibi gösterir.