XVIII. yüzyıla gelmeden önceki dönemde, Osmanlı Epistemik Cemaati, esasen “Âlimler Topluluğu” ve “Ârifler Topluluğu” olmak üzere iki epistemik gruba ayrışmıştı. Bütün bir Bilgi Âlemi’ne ve bununla irtibatlı Yönetim Sistemi’ne egemen olmak için birbirleriyle kıyasıya çatışmışlardı.
[Orta Çağ İslâm Dünyası’nda temelleri atılan] “İlim” ve “İrfan”, bu çatışma sırasında daha da somutlaşmış ve yerleşmiştir.
Ancak farklı türden “iki episteme” ile bunları teşkil eden “iki epistemik cemaat” arasındaki ilişkileri derinden kavrayabilmek için, bu cemaatlerin üyelerine, amaçlarına, araştırma yöntemlerine, bilgi türlerine ve eğitim kurumlarına kısaca bakmak gerekir.
Bu çalışmanın maksadı, söz konusu meseleye ilişkin kısa bir bilgi vermek ve Osmanlı Epistemik Cemaati’nin Batı’da, özellikle de XVII. yüzyıldan itibaren türemeye başlayan “Bilginler Topluluğu”ndan farklı yönlerini açıklığa kavuşturmaktır.
Yazının tamamı Bilim ve Ütopya'nın eylül 2018 sayısında!