Perseverance keşif aracı, Jezero kraterinin tabanında göl tortuları buldu. Bu bulgu, Mars'ta yaşamın var olup olmadığına dair izlerin kraterde bulunabileceği ihtimalini güçlendiriyor. Science Advances dergisinde yayınlanan yeni bir araştırmada, UCLA ve Oslo Üniversitesi'nden bir ekip, bir zamanlar kraterin suyla dolup, tabanına tortu katmanları bıraktığını gösteriyor.
Göl zamanla küçülerek, onu besleyen nehir tarafından taşınan tortuların muazzam bir delta oluşturmasına yol açmıştır. Gölün dağılmasıyla birlikte, kraterdeki tortular aşınarak bugün yüzeyde görülebilen jeolojik özellikleri meydana getirmiştir.
Radar verileri, çevresel değişimlerin çağlar boyunca devam ettiğini göstermektedir ve bu veriler, Jezero kraterinin jeolojik geçmişi hakkında uzaydan elde edilen Mars görüntülerine dayalı tahminleri doğrulamaktadır.
UCLA'da yer, gezegen ve uzay bilimleri profesörü olan ve makalenin ilk yazarı David Paige, "Yörüngeden çeşitli tortu katmanları görebiliyoruz, ancak bunların orijinal hallerini mi yoksa uzun bir jeolojik sürecin sonucunu mu gördüğümüz konusunda kesin bir şey söyleyemiyoruz,”
"Bu yapıların nasıl oluştuğunu anlamak için yüzeyin altını görmemiz gerekiyor.” dedi.
Yaklaşık bir araba büyüklüğünde olan ve yedi bilimsel araç taşıyan keşif aracı, 2021'den bu yana 30 mil genişliğindeki krateri keşfediyor, jeolojisini ve atmosferini inceliyor ve örnekler topluyor.
Perseverance'ın toprak ve kaya örnekleri gelecekteki bir keşif gezisi tarafından Dünya'ya geri getirilecek ve geçmiş yaşamın kanıtları için incelenecek.
Perseverance, Mayıs ve Aralık 2022 tarihleri arasında, yörüngeden bakıldığında Dünya'daki nehir deltalarını andıran 3 milyar yıllık tortulardan oluşan geniş bir delta alanına doğru ilerledi. Keşif aracı, delta bölgesine doğru ilerlerken, Perseverance'ın Radar Imager for Mars' Subsurface Experiment (RIMFAX) adlı cihazı, 10 santimetre aralıklarla yere radar dalgaları gönderdi ve yüzeyin yaklaşık 20 metre altındaki derinliklerden yansıyan sinyalleri ölçtü.
Bu Altın Kutu Gömülü Hazineyi Arıyor: Mars'ın Yeraltı Deneyi için Radar Görüntüleyicisi (RIMFAX) elektronik kutusu, NASA'nın Pasadena, Kaliforniya'daki Jet İtiş Laboratuvarı'nda Perseverance keşif aracına entegre edilmeden önce. Kaynak: NASA/JPL-Caltech.
Radar sayesinde bilim insanları, gömülü krater tabanının üst yüzeyine ulaşmak için çökeltilerin tabanına kadar inebildiler. Yıllar süren araştırmalar ve Dünya'da yapılan RIMFAX testleri, bilim insanlarının radar yansımalarını kullanarak yüzey altı katmanlarının yapısını ve bileşimini anlamalarına imkan sağladı. Ortaya çıkan yüzey altı görüntüleri, bir otoyol kesiti gibi yorumlanabilen kaya katmanlarını ortaya çıkardı.
RIMFAX'ın baş araştırmacı yardımcısı olan Paige, "Bazı jeologlar radarın yüzeyin altını görebilmesinin bir tür hile olduğunu söylüyor" dedi.
RIMFAX görüntülemesi, iki erozyon dönemi arasında meydana gelen iki farklı tortu biriktirme dönemini ortaya çıkardı. UCLA ve Oslo Üniversitesi'nin bulgularına göre, deltanın altındaki krater tabanı düz değil; bu, göl tortularının birikmesinden önce bir erozyon döneminin yaşandığını düşündürüyor. Radar görüntüleri, tortuların düzenli ve yatay olduğunu, bu durumun Dünya'daki göllerde biriken tortulara benzediğini gösteriyor.
Göl tortularının varlığı konusunda daha önce belli öngörüler vardı, ancak bu araştırma ile doğrulanmış oldu. İkinci bir çökelme dönemi, göl seviyesindeki dalgalanmalar nedeniyle nehrin bir zamanlar göle kadar uzanan geniş bir delta oluşturmasına izin verdiğini gösteriyor; ancak şimdi nehrin ağzı erozyona uğramış durumda.
Paige, "Kaya kayıtlarında korunan değişiklikler, Mars ortamındaki büyük ölçekli değişimlerden kaynaklanıyor," dedi. "Bu kadar küçük bir coğrafi alanda bu kadar çok değişim kanıtı görebilmemiz harika, bu da bulgularımızı tüm krater ölçeğine genişletmemizi sağlıyor."
NOT: Haber aşağıdaki kaynaktan çevrilmiş ve bazı değişiklikler yapılmıştır.
- https://newsroom.ucla.edu/releases/ancient-lake-mars-perseverance-rover-life-samples
Haber aşağıdaki makaleye dayanmaktadır.
- David A. Paige, Svein-Erik Hamran, Hans E. F. Amundsen, Tor Berger, Patrick Russell, Reva Kakaria, Michael T. Mellon, Sigurd Eide, Lynn M. Carter, Titus M. Casademont, Daniel C. Nunes, Emileigh S. Shoemaker, Dirk Plettemeier, Henning Dypvik, Sanna Holm-Alwmark, Briony H. N. Horgan. Ground penetrating radar observations of the contact between the western delta and the crater floor of Jezero crater, Mars. Science Advances, 2024; 10 (4) DOI: 10.1126/sciadv.adi8339