Denizin derinlerinde yaşayan on ayaklı ve ayakları solgun sarı renkli kıllarla kaplı ve bu kıllar yüzünden yeti önadını alan, 15 santimetrelik boyuyla diğer yengeçlere göre çok daha büyük olan yengeçtir.
İlk tür (Kiwa hirsuta) 2005 yılının mart ayında denizaltı canlılarını araştıran bir deniz biyologu tarafından Pasifik’te keşfedildi. Bir yıl süren araştırmalar sonucu türün keşfedilişi 2006’da duyuruldu. İkinci tür ise (Kiwa puravida) yine 2006’da bulundu ve 2011’de açıklandı.
Sıcak su deliklerinde, mineral yoğunluğu fazla olan suların aktığı yerlerde bulunuyorlar. Bu sebeple uzunca bir süre yaşayan fosillerden biri olarak adlandırıldı çünkü dünyadaki diğer birçok canlıdan izole bir şekilde zor koşullarda yaşıyorlardı ve bu konuda hiçbir değişiklik bilinmiyordu. Ancak yakın zamanda yapılan bir araştırmaya göre aslında bu yengecin atalarının 35-40 milyon yıl önce yaşadığı ortaya çıktı. Ayrıca bu araş- tırmada bazı türlerin düşünüldüğünden daha korunmasız olduğu da öğrenildi. 55 milyon yıl önce okyanus dibindeki oksijenin önemli düzeyde azalmasından sonra birçok canlı türü yok olmuştu, araştırmacılar o dönem de yeti yengeç- lerinin evirilip ekolojik konumlarını devraldıklarını tahmin ediyor. Sıcak su deliklerinde nasıl yaşadıkları ise hala bir gizem olarak kalmayı sürdürüyor.
Sahip oldukları kılları beslenmek için kullanıyor olmaları da onların ilginç bir özelliği. Tüylü kıskaçlarında yaşayan iplik şeklindeki bakterilere tuzak kurup büyüyüp yayılmalarına izin veriyor, sonra da onları yalayarak hem tüylerini tarıyor, hem de oradaki bakterilerle doyuyorlar. Biliminsanları, durumu, tüylerinde bakteri çiftçiliği yaptıklarını söyleyerek betimliyor. Buna rağmen yeti yengeçlerinin etçil oldukları düşünülüyor. hayata da uyum sağlayabileceklerini dü- şünüyor. Buna rağmen dış habitatlarında yaşanan iklim değişikliklerinden hemen etkilenmeyeceklerse bile, denizin üzerinde olup bitenlere tamamen bağışıklık sahibi değiller ve bir şekilde etkilenecekleri söyleniyor.
Denizden çıkarılan tek yeti yengeci şu an Paris Doğa Tarihi Müzesi’nde bulunuyor. Yengeç uzmanları ise sıcak su deliklerine keşfe çıkıp başka bir tane daha çıkarmak için can atıyor.
Müge SAK