Neandertaller diş tedavisi yapıyor muydu? Kansas Üniversitesi tarafından yürütülen yeni bir araştırmaya göre, 130.000 yıl öncesine ait bir Neandertal dişinde görülen kürdan olukları ve diğer izler, tarih öncesinde diş hekimliği yapıldığının kanıtı olabilir.
Emekli Antropoloji profesörü David Frayer, “Kürdan olukları, kırılmalar ve aynı zamanda küçük azı dişindeki çizikler bir Neandertal’in yaşadığı ve muhtemelen kendi kendine tedavi etmeye çalıştığı bir diş problemine işaret ediyor. Bu olgu, modern insanda beklediğimiz şekliyle de birbirine tam olarak uyuyor. Herkes diş ağrısı yaşar ve yaşadı, hepsi ağrılı bir dişle yaşamanın nasıl olduğunu biliyor.” diyor.
Araştırma yakın zamanda Bulletin of the International Association for Paleodontology’de yayımlandı. Araştırmacılar, Neandertal ağzının sol tarafında izole edilmiş ama normalde birbirine bağlı olan dört alt çene dişini analiz ettiler. Lawrance, Kansas’da diş hekimi olan Joseph Gatti, Pennsylvania Üniversitesi'nden Janet Monge ve Hırvat Doğa Tarihi Müzesi'nden küratör Davorka Radovčić; Frayer’in yardımcı yazarlığını yaptı. Dişler Hırvatistan'ın Krapina bölgesinde bulundu ve Frayer ve Radovčić burada Plos One'da yayınlanan ve geniş çapta yankı bulan, 2015 yılına ait bir çalışma da dâhil olmak üzere Neandertal hayatı hakkında birkaç keşif yaptılar. Söz konusu çalışma, kesik izleri taşıyan ve aksesuara dönüştürülen bir kartal pençesi seti bulgusunu da içeriyordu.
Dişler ve tüm Krapina Neandertal fosilleri, 1899-1905 yılları arasında kazısı başlanan alanda, yani 100 yıldan uzun zaman önce keşfedilmişti ancak, Frayer ve Radovčić bu bulguları yeniden incelemeye başlamıştı. Dişlerde okluzal (çiğneme yüzeyi) aşınmayı, kürdan oluğu oluşumunu, dentin çiziklerini ve lingual mine kırıklarını belgelemek için dişleri ışık mikroskobu kullanarak analiz ettiler.
Dişlerin üstten çekilmiş görüntüsü kürdan oluklarını, diğer açılardan çekilen görüntüler ise çatlakları ve çizikleri gösteriyor.
Dişler izole edilmiş olmalarına rağmen önceki araştırmacılar, erkek veya dişi Neandertal ağzında dişlerin düzenini oluşturup yerini yeniden bulabildiler. Frayer, araştırmacıların periodontal hastalık bulgusu arayabilecekleri bir çene kemiği bulmadıklarını söyledi ancak dişler üzerindeki çizikler ve oluklar, dişlerin muhtelemen bazen tahriş ve rahatsızlık yarattığını gösteriyor.
Küçük azı dişi (premolar) ve 3. büyük azı dişinin (yirmilik diş) normal konumundan çekildiğini fark ettiler. Bununla bağlantılı olarak, bu iki diş arasında ve bunların dışında iki büyük azı dişinde altı adet kürdan oluğu buldular. Frayer, "Çizikler, bu kişinin bükülmüş küçük azı dişine erişmek için ağzına bir şey bastırdığını gösteriyor. Küçük azı ve 3. büyük azı dişinin özellikleri, birtakım dental oynamalarla ilişkilendirilebilir” diyor. Çatlaklar çoğunlukla dişlerin dil tarafında ve farklı açılarda oldukları için araştırmacılar, Neandertal öldükten sonra dişlere bir şey olduğunu düşünüyorlar.
Frayer, fosil kayıtları üzerine geçmiş araştırmalarda kürdan yuvalarının bizi neredeyse 2 milyon yıl geriye götürdüğünü söyledi. Neandertallerin kürdan oluklarını oluşturmak için kullanmış olabilecekleri aletleri tanımlamamışlardı, ama Neandertaller muhtemelen bir kemik veya çimen sapı kullanmışlardı.
Frayer, "Bir Neandertal'in bunu yapması şaşırtıcı değil, fakat bildiğim kadarıyla, tüm bunları bir araya getiren ve bu diş ağrısı ve diş çekme sorununun üstesinden kendi kendine gelmeye çalıştığına dair başka bir örnek yok" diyor.
Dişlerdeki olukların ve tedavi çabasının izleri aynı zamanda Krapina Neandertallerinin kartal pençelerini mücevher olarak biçimlendirmesi keşfine ışık tutması açısından da ilginç, çünkü insanlar genelde Neandertallerin becerilerinin insandan (homo sapiens) çok aşağıda olduğunu düşünür.
"Bu gözlemler, bir Neandertal'in araçlarını kullanarak kişisel ortamını değiştirme kabiliyetini gösterebilecek nitelikte çünkü dişlerde kemikler parçaları, çimen sapları veya kim bilir, herhangi bir şey ile oluşmuş olan oluklar, çizikler ve çatlaklar bize Neandertallerin ağızlarının içinde diş ağrısını tedavi etmek için bir şeyler yaptıklarını gösteriyorlar. Ya da en azından bulduğumuz dişlerin sahibi yapıyordu.” diye açıklıyor David Frayer.
Çeviri: Berfin DAĞ
Kaynak: https://www.sciencedaily.com/releases/2017/06/170628131510.htm