Paris’te bulunan Pastör Enstitüsü bilim adamlarının yeni bir çalışmasına göre, Fransa’daki Corona virüs salgınına Çin’den gelen vakalar değil ama yerel olarak dolaşımda olup kökeni bilinmeyen bir suş sebep oldu. Genetik analizler, Fransa’daki viral suşların baskın tiplerinin, Çin’den ya da Avrupa’nın ilk sıcak noktası olan İtalya’dan gelmeyen bir alt-gruba – veya ortak ataya sahip bir yan-dala – ait olduğunu gösterdi
Dr. Sylvie van der Werf ve Etienne Simon-Loriere’in öncülüğünde bir grup araştırıcı, geçen hafta bioRxiv.org’da yayınlanan serbest bir makalede, “Fransa’daki salgın temel olarak bu alt-grubun bir ya da birkaç çeşidinden yayıldı… Virüsün Fransa’da Şubat’tan itibaren sessizce dolaştığı sonucuna varabiliriz” dedi.
Covid-19 pandemisi Fransa’da 128,000’den fazla insanı enfekte etti ve 23,000’den fazla ölüme sebep oldu. Fransa virüsü Ocak ayının sonunda, Avrupa’daki bütün diğer ülkelerden önce tespit etti. Çin’in Hubei bölgesi de dâhil seyahat öyküsü olan birkaç hasta 24 Ocak’ta test edildi ve pozitif bulundu. Fransız hükümeti, enfekte insanların temas ettiği kişileri izlemek ve daha fazla kişinin enfekte olma ihtimalini engellemek için hızlı ve kararlı önlemler aldı. Ama Fransa’ya dışarıdan gelen ilk hastalarda yapılan testlerde bu suşlar bulunmadı, araştırıcılar bunun üzerine “Fransa’daki ilk Covid-19 vakalarına uygulanan karantinanın sadece yerel ölçekteki bulaşmayı önlemiş olabileceğini” söyledi.
Pastör Enstitiüsü, Fransa’da 90 ayrı hastadan daha örnekler topladı ve tüm suşların sadece bir genetik atadan geldiğini buldu. Bu tekil evrimsel yolağı izleyen suşlar bugüne kadar sadece Avrupa ve Amerika kıtalarında tespit edildi. Fransız alt-grubuna ait ilk örnek, herhangi bir seyahat öyküsü olmayan ve seyahat etmiş olanlarla teması olmayan bir hastadan, 19 Şubat’ta alındı. Bazı hastalar ise yakın zamanda diğer Avrupa ülkelerine, Birleşik Arap Emirlikleri’ne, Madagaskar’a ve Mısır’a seyahat etmiş, ama virüsü bu noktalarda kaptıklarına dair hiçbir doğrudan kanıt bulunmamaktadır. Araştırıcıları şaşırtansa, bu alt-gruptaki ilk örneğe göre sonradan tespit edilen bazı suşların, genetik olarak daha yaşlı – ya da ortak ataya daha yakın – olmasıydı.
Yazarlara göre bunun olası bir açıklaması, sağlık otoriteleri tarafından tespit edilmeden önce de Fransa’da yerel ölçekli bulaşmaların zaten olagelmesiydi. Fransız hükümeti bulaşmayı tespit etmede gecikmiş olabilir. Araştırıcılara göre, bu hastaların büyük çoğunluğu belki de hafif belirtilere sahipti ya da belirtisiz seyrediyordu. Araştırıcılar aynı zamanda, Cezayir’de sonradan örneklenen üç gen diziliminin Fransa’dakilerle yakın ilişkide olduğunu buldu; bu durum, Fransa’dan gelenlerin virüsü Afrika ülkesine taşıdığını ve salgına yol açtığını telkin etmektedir.
Texas - Texarkana A&M Üniversitesi biyolojik bilimler bölüm başkanı profesör Benjamin Neuman, Fransa’daki suşların Belçika’dan gelmiş olabileceğini belirtti, çünkü Çin’deki orijinal suşa en yakın bazı gen dizilimleri burada kümelenmişti. “Bu makalede, Avrupa’daki en erken Sars-Cov-2 (corona virüs) suşları Belçika’yla ilişkili gibi göründüğü için, virüsün aşağı yukarı aynı zamanda hem İtalya hem de Fransa’ya Belçika’dan yayıldığına dair fikir makul bulunmuştur” dedi.
Fransa, Çin’le doğrudan ilişkili olmadan, yerel salgınla hastalığın patlak vermiş olabileceği ülke ve bölgeler içinde en geç açıklanandı. Örneğin Rusya ve Avusturya’daki baskın suşlar, bazı çalışmalara göre, sırasıyla Avrupa ve ABD’den gelmiştir. Bu bulgular, yerel öfkeyi yatıştırmak için hedef saptırmaya çalışan ve krizi Çin’i suçlayarak yöneten bazı siyasetçilerin hararetli eleştirilerine yol açtı.
ABD’deki iki ayrı ekip, New York’taki felakete Avrupa’dan gelen suşların yol açtığını bulunca, ABD başkanı Donald Trump sosyal medyada ateş püskürdü. 11 Nisan’da, The New York Times bilim bölümündeki makaleye işaret ederek, “işte şimdi düzmece haberci @nytimes Corona Virüs’ün izini Avrupa’da arıyor, Çin’de DEĞİL. Bu ilki!” diye tweet attı.
Bulgular aynı zamanda, hükümetlerin Corona virüs salgınlarının kaynağını ararken karşılaştıkları güçlükleri gün yüzüne çıkardı. Az gelişmiş ülkeler, yetersiz test ve gen dizilimi araştırmasına bağlı olarak, ülkelerindeki suşların nereden geldiğini belki asla öğrenemeyecekler. Örneğin Hindistan, yüksek nüfusu ile oranlandığında, kamuoyuna bugüne kadar sadece 40 örneğin gen dizilimini açıkladı. Yeni bir çalışmaya göre, 35 erken vakadan alınan örneklerdeki suşların çoğu, İtalya ve İran’dan gelen alt-gruplarla ilişkiliyken, sadece birkaç tanesi Çin’dendi. Ama araştırıcılar, yetersiz veri sebebiyle virüsün izini daha fazla izleyemediler. Çalışmadaki bilim adamlarından Dr. Mukesh Thakur (Hindistan Zooloji Gözlemevi), eldeki örnek sayısının yetersizliği sebebiyle Hindistan’daki salgınların kaynağı olarak Çin’i dışlamak için henüz erken olduğunu söyledi. Örneğin Wuhan’da tıp eğitimi alan 20 yaşında bir öğrenci, 30 Ocak’ta testi pozitif çıkmadan önce, eve dönüş yolunda birçok insanla temas etmiş olabilirdi. Thakur, yerel medya kanallarının haberlerine göre, Wuhan’dan gelen üç pozitif vaka ile olası temas hikayesi olan 3500 kişiyi hükümetin karantinaya aldığını söyledi. Thakur, gazetemizin sorularına Salı günü gönderdiği bir elektronik postada, “ilerleyen zamanlarda kaçının pozitif çıkacağını Tanrı bilir” dedi.
ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü yöneticisi Francis Collins de dâhil bazı sözü geçen bilim adamları, tespit edilebilir bir salgına yol açmadan önce virüsün insanlarda yıllarca, hatta on yıllarca sessiz bir şekilde yayılmış olabileceğini söyledi. Virüs kendisini böylelikle insan bedenine oldukça iyi adapte etmiştir. Konak hücrelere bağlanmasını düzenleyen bazı genler, HIV ve Ebola gibi oldukça enfeksiyöz başka insan virüslerinde bulunanlar ile çok benzerdi, hatta neredeyse aynıydı.
Bazı tahminlere göre, Covid-19’a sebep olan Sars-Cov-2’nin atası, yarasaları 50 ila 70 yıl önce terk etmiştir. Oxford Üniversitesi genetik bölümündeki bir ekibin yeni bir çalışmasında, şimdiki salgının ilk patlak verişinin geçen yılın Eylül ayında olduğu tahmin edilmektedir. Araştırıcılar, Çin ve Asya’da dolaşan hâkim suşların, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki popüler bazı suşlardan daha genç olduğunu buldular.
Çeviri: Fahrettin Ege
Kaynak: South China Morning Star