Adı?
Babil Geometri Ödevi.
Nedir?
Hatalı bir cevabı içeren çivi yazılı matematik tablet.
Nereden geliyor?
Tell Ingharra, Kiş (Sümer), günümüz Irak’ı.
Ne zaman yapıldı?
Eski Babil dönemi, M.Ö. 1900-1600 yılları arasında.
Geçmiş hakkında ne anlatıyor?
Oxford Üniversitesi Ashmolean Müzesi’nde bulunan bu yuvarlak kil tablet, 1931’de Kiş’teki arkeolojik kazılarda bulunan iki düzine Babil matematik ödevinden biridir. Tablet, bir öğrencinin bir üçgenin alanını yanlış hesapladığını gösteriyor ve bu hata 4.000 yıldır korunmuş durumda.
Tablet, sadece 8,2 cm çapında ve üzerinde üç farklı çivi yazısı numarası yer alıyor: iki kenar uzunluklarını (taban ve yükseklik) ve üçgenin alanını temsil ediyor. Üçgenin yüksekliği 3,75 ve tabanı 1,875 olarak gösterilmiş. Bu değerlere göre alanın 3,5156 olması gerekirken, öğrenci alanı yanlış bir şekilde 3,1468 olarak hesaplamış.
Matematik eğitiminin yükselişi
Kiş ve yakınlarındaki Babil, erken matematik eğitiminin önemli merkezleriydi. Büyük imparatorlukların ortaya çıkmasıyla birlikte vergiler hesaplamak, ticaret ve takvimler düzenlemek gibi ihtiyaçlar nedeniyle geometri ve cebir gibi ileri matematik teknikleri geliştirildi.
Babil matematiği, 60 tabanlı bir sayı sistemi kullanıyordu; bu sistem bugün hâlâ zamanı ölçmek için (bir dakikada 60 saniye, bir saatte 60 dakika) kullanılmaktadır. Ayrıca Babilliler, filozof Pisagor’un ünlü teoremini (bir dik üçgende dik kenarların kareleri toplamının hipotenüsün karesine eşit olduğu) Pisagor’dan bin yıl önce biliyorlardı.
Kültürel değişim ve bilgi aktarımı
Bu tür hatalar, bilginin aktarılma şeklinin ezberden yazılı kayıtlara geçtiği önemli bir kültürel değişimin göstergesidir. Bu değişim, M.Ö. 3500 yıllarında Kiş’te başlamış ve 20. yüzyılda kâğıttan dijital kayıtlara geçişe benzetilmektedir.
Kaynaklar
1. Haber doğrudan bu web sitesinden tercüme edilmiştir:
