Hatırlamak gerekirse göktaşları, köken olarak dünya dışı var olan ve çok az bir kısmı atmosferden geçip dünyaya ulaşan kaya parçalarıdır. Bilim insanları, her gün binlerce ton dünya dışı maddenin düştüğünü tahmin ediyor. Çoğu zaman, bu göktaşları bize toz halinde ulaşıyor. Ama bazen de daha etkileyici parçalar halinde düşebiliyorlar.
Hoba: Dünyada bulunan en büyük göktaşı
Yeryüzünde bugüne kadar bulunmuş olan en büyük göktaşı, Hoba isimli 10 km çaplı bir meteordan düşen bir parçadır. Bu parça 1920 yılında Namibya’da bulundu ve ağırlığı 66 tondan fazladır.
Yeryüzüne düşen en büyük meteor Huba.
Campo Del Cielo’da bulunan iki göktaşı
Campo Del Cielo, Arjantin’de bulunan bir göktaşı darbe alanına verilen isimdir. Burada, tek bir meteorun darbesine maruz kalan 20 civarında krater bulunuyor. Yaklaşık 5 bin yıl önce dünyaya çarpan bu meteorun parçalarının tamamının ağırlığı 100 tonu geçiyor. En görkemli parça olan El Chaco, 37 ton ağırlığında. Oldukça geç bir zamanda, 1969 yılında yerin 5 metre altında keşfedildi. Ancak bu bölgede, 2016 yılında yeryüzüne çıkarılan Gandeco adındaki diğer bir göktaşı tarafından tahtından indirilebilir. Gandeco’nun henüz onaylanmamış ağırlığı 30 ton olarak tahmin ediliyor.
Cape York’ta parçalanan meteor
Daha önceden Grönland’da Eskimolar tarafından bulunan Cape York meteorunun kalıntıları 19. Yüzyılın sonunda yeniden keşfedildi. Ahnighito adındaki en büyük parçası 30 tondan ağırdır. Ancak meteorun tüm parçalarının toplam ağırlığı 58 ton civarında. Önemli bir kısmı demir ve nikelden oluşuyor ve dünyaya yaklaşık 10 bin yıl önce çarptığı tahmin ediliyor.
Çin’e düşen göktaşı Armanty
2011 yılında Çinli bir araştırma ekibi, ülkenin kuzeybatısında 25 ton ağırlığında bir göktaşı keşfetti. Ancak daha önce 1898 yılında, aynı bölgede Armanty adı verilen bir göktaşı gün yüzüne çıkarılmıştı ve ağırlığının 28 ton olduğu tahmin ediliyordu.
Armanty meteorunun parçası 1898 yılında Çin’de bulundu.
Standartların dışındaki çarpmaların şahidi kraterler
Yucatan yarımadasında bulunan Chicxulub krateri, 170 ile 300 km arasında bir boyuttadır. Bu krater yaklaşık 10 km çaplı bir meteorun 65 milyon yıl önce gerçekleştirdiği bir çarpmanın sonucu oluşmuştu. Bu meteor dinozorlar da dâhil olmak üzere yeryüzünde yaşayan hayvan türlerinin 75%’inin yok olmasına neden olmuştu.
Ancak bu, yeryüzündeki en büyük krater olmayabilir. Araştırmacılar, Avustralya’da her biri 200 km çaplı 2 kraterden oluşan 400 km çaplı bir yapı bulduklarını teyit ettiler. Çarpmanın 300 ile 420 milyon yıl önce gerçekleştiği ancak büyük bir biyolojik krize neden olmadığı belirtiliyor.
Amerika’da halkın ulaşımına açık bir meteor krateri. 1960’larda NASA astronotlarının idman alanı olarak kullanıldı.
Chicxulub krateri
Çeviren: Sinan TEKİN
Kaynak: http://www.futura-sciences.com/sciences/actualites/meteorite-top-5-plus-grosses-meteorites-ont-frappe-terre-67145/