Toplumsal Mücadele

Bir insan düşünün ki, köklü ve varlıklı bir aileden gelsin, ancak yaşamını ezilenlerin kurtuluş davasına adasın; tüm yaşamı boyunca insanın insanı sömürmediği bir dünya kurmanın bilimini geliştirsin, o mücadeleye aktif olarak katılsın.

“Radikal olmak, şeyleri kökünden kavramak demeye gelir.

Ne ki insan için, kök insanın kendisidir” (Marx, 1975: 251)

“Rusya … uzun zamandır bir kabarmanın eşiğinde bulunuyor; bütün unsurlar hazır. Cesur Türkler, sadece Rus ordusuna ve Rus maliyesine değil aynı zamanda doğrudan doğruya orduya kumana eden hanedanlığa uzun yıllardır vurdukları darbelerle bu patlamayı hızlandırdılar… Bu kabarma secundum artem [‘oyunun kurallarına uygun olarak’] bazı anayasal ahmaklıklara rağmen başlayacaktır, et puis il y aura un beau tapage [‘ve sonra hoş olmayan bir durum çıkacak ortaya’].

Kır-kent ayrımı Marx’ta kapitalizmi niteleyen çelişkilerden biridir. Kapitalizmde çelişkiye dönüşen kır-kent işbölümü/ayrımı, kapitalist üretim tarzının var oluş koşuludur. Sermaye kırın sömürüsünün sonucu olarak (imalatın yanı sıra ticaret yoluyla) kentlerde birikir, toplanır  (Marx, 1968, 232). Marx, kapitalizmi niteleyen bir ayrım/çelişki olarak ortaya koyar kır-kent ilişkisini.

19. yüzyıl, işçi sınıfının Avrupa’da çok güçlü bir biçimde mücadele sahnesine çıktığı bir dönem oldu. Dalga dalga Avrupa’yı sarsan bu mücadeleler, toplumbilim ve felsefe alanında güçlü bir atılımı tetikledi. Marx’ın Engels ile birlikte oluşturduğu bilimsel sosyalizm böyle bir ortamda doğdu. Ancak Marksizm, kuşkusuz 19. yüzyıla özgü bir “öğreti” değildir. Marksizm, toplumbilim ve felsefenin devrimci bir bireşimini oluşturan bilimsel sosyalizmdir. Onun için Marksizm, Marx’ın doğumunun 200.

Marx’ın kafasındaki devrim stratejisi, yaşanan koşullara ve Marx’ın dünyadaki gelişmeleri kavrayışına bağlı olarak evrim yaşadı ve bu süreçte sömürgelerin bu devrim stratejisi açısından önemi de değişti.

Marx, işçi devriminin 19. yüzyıl koşullarında gelişmiş kapitalist ülkelerde olacağını saptamıştı. Üretim ilişkilerinin toplumsal karakteri ile mülkiyetin özel karakteri çelişiyordu. Üretim büyük işletmelerde toplu olarak yapılıyor, fakat artı değer, yani kâr özel sermaye sahibinin oluyordu. İşçi ücretlerinin ve diğer emekçi gelirlerinin belirlediği talebin kısıtlı olması, üretilen malların bir kısmının elde kalmasına, yani bir üretim fazlasına yol açıyordu. Sistemin krizini derinleştiren olgu buydu. Bu çelişmeyi özel mülkiyet, rekabet ve kâr sistemi içinde çözme olanağı yoktu.

14 Mart günü, öğleden sonra üçe çeyrek kala, yaşayan düşünürlerin en büyüğü artık düşünmez oldu. Ancak iki dakika yalnız bıraktıktan sonra, odaya girince, onu koltuğunda rahat rahat, ama sonsuzluğa dek, uyumuş bulduk.

Avrupa ve Amerika militan proletaryasının bu adamda yitirmiş bulunduğu şey, tarihsel bilimin bu adamda yitirmiş bulunduğu şey, ölçülemez. Bu devin ölümü ile bırakılan boşluk, kendini duyumsatmakta gecikmeyecek.

Geçtiğimiz haftalarda tartışma yaratan bulûğ yaşının alt sınırını kızlarda 9, erkeklerde 12 olarak tespit eden açıklama, Diyanet İşleri Başkanlığı resmi internet sitesinde “Bulûğ” başlığı altında şöyle düzenlenmişti:

Ve yine bugün en önemli Manifesto dersi şudur: Bağım­sızlık olmadan ne demokrasi olur ne sosyalizm! Bir milletin bağımsız olması, ileri adım atmasının ön şartıdır. Çünkü adımı atacak olan milletin kendisidir. Her canlı önün­deki adımı atar; önüne konan “adımı” değil. Manifesto’ya göre, bağımsızlık, burjuvazi için “en hafif deyi­miyle önemsizdir.” Ama işçi sınıfı için, sömürü ve baskıdan kurtulmanın ön şartıdır.