karl marx

14 Mart günü, öğleden sonra üçe çeyrek kala, yaşayan düşünürlerin en büyüğü artık düşünmez oldu. Ancak iki dakika yalnız bıraktıktan sonra, odaya girince, onu koltuğunda rahat rahat, ama sonsuzluğa dek, uyumuş bulduk.

Avrupa ve Amerika militan proletaryasının bu adamda yitirmiş bulunduğu şey, tarihsel bilimin bu adamda yitirmiş bulunduğu şey, ölçülemez. Bu devin ölümü ile bırakılan boşluk, kendini duyumsatmakta gecikmeyecek.

Ve yine bugün en önemli Manifesto dersi şudur: Bağım­sızlık olmadan ne demokrasi olur ne sosyalizm! Bir milletin bağımsız olması, ileri adım atmasının ön şartıdır. Çünkü adımı atacak olan milletin kendisidir. Her canlı önün­deki adımı atar; önüne konan “adımı” değil. Manifesto’ya göre, bağımsızlık, burjuvazi için “en hafif deyi­miyle önemsizdir.” Ama işçi sınıfı için, sömürü ve baskıdan kurtulmanın ön şartıdır.