Güncel Bilim

Sinirbilimin en önemli yayınlarından bir kabul edilen “Nature Neuroscience” dergisinde 27 Ağustos 2018 günü, beyinle ilgilenen herkesi heyecanlandıracak bir makale yayımlandı. Makalenin, sinirbilim dünyasını bu kadar heyecanlandırmasının sebebi ise, insan beynine özgü olduğu düşünülen yeni bir sinir hücresinin bulunması idi. Yapılan çalışmalar henüz çok erken aşamada olmasına rağmen bilim adamları, bu özel sinir hücresinin sadece insanlarda ve bazı primatlarda bulunduğunu düşünüyorlar.

Pennsylvania Üniversitesi’nin yayımladığı rapora göre, haftada en az bir balık tüketen çocukların IQ seviyesi daha az tüketenlere veya hiç tüketmeyenlere göre 4 puan daha yüksek çıktı.

Daha önce yapılan araştırmalar Omega-3 gibi balık yağ asitleri ile zeka gelişimi ve kaliteli uyku arasında bir ilişki olduğunu göstermişti, ancak bu üçü daha önce birbiriyle ilişkilendirilmemişti. Jianghong Liu, Jennifer Pinto-Martin, Alexandra Hanlon ve Adrian Raine’in bu çalışmasında, zeka ve balık tüketimi arasındaki potansiyel bağın uyku olduğu görülüyor.

ABD’deki MIT’den (Massachusetts Teknoloji Enstitüsü) bilim insanları, yapraklarının gece boyunca parlayabilmesi amacıyla bitkileri değiştirmeyi başardılar. Bunun için ateş böceklerinde biyolüminesans[1]a sebep olan luciferine[2]’den faydalandılar. Işık reaksiyonunu sağlamak için başka iki madde daha gerekliydi: Luciferas ve Koenzim A.

Bilgin bir kokteyl ama sınırlı bir otonomi

2014 yılının başında en yüksek hava kirliliğine sahip ülkelerden birisi olan Çin, bu sorunun çözülmesi için dört yıl önce bir mücadele başlattı. 2008'den bu yana yaklaşık on yıldır hava kirliliğinde inanılmaz bir artış yaşayan Çin için Ulusal Halk Kongresi’nde konuşan Devlet Konseyi Başkanı Li Keqiang 'hava kirliliğine karşı savaş' başlattıklarını açıklamıştı. Bu açıklama ile Çin ilk kez, uzun süredir benimsediği ekonomik politikanın yarattığı kirliliği azaltarak çevrecil bir politikayı benimsemişti.

NASA’nın verilerine göre 21. yüzyılın en uzun Tam Ay Tutulması bu cuma gerçekleşecek ve Ay, 100 dakikadan daha uzun bir süre kırmızımsı turuncu bir renge bürünecek.

Nasa Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nde çalışan bilimadamı Noah Petro, tutulmanın Kuzey Amerika’dan görülemeyeceğini belirtiyor. Petro, Orta Doğu, Güney ve Doğu Afrika, Batı ve Güneydoğu Asya ve Hindistan’a yakın bölgelerde bulunan yıldız gözlemcilerinin hava durumu elverdiği sürece bu gök olayını izleyebileceklerini söylüyor.

İnsanın 0’ı keşfi modern matematik ve bilimde bir dönüm noktası şüphesiz. Ama “hiçliği” rakamla ifade eden tek tür biz değiliz. Papağanlar, maymunlar sıfır kavramını kavrayabiliyor. “Sıfır Kulübü”ne şimdi arılar da katıldı.

Bal arılarının sayısal yeteneklerinin olduğu bilinen bir gerçek. Dörde kadar sayabiliyorlar mesela. Bu da kendi çevrelerindeki belli başlı noktaları ayırt edebilmelerinde işe yarıyor. Bu kapasitelerinin “sıfır” kavramını da kapsayıp kapsamadığını anlayabilmek için bir deney yapmış araştırmacılar.

Balarısı dershanesi

En eski atalarımızın kaş çıkıntıları dikkatinizi çekti mi hiç? Ve onlarda olan o çıkıntı neden bizde yok diye sordunuz mu kendi kendinize? Bilimciler bu soruyu yıllar önce sormuş ve pek çok hipotez geliştirmiş. Parlak güneş ışınlarına ve yağmura karşı gözlerimizi korumasından tutun da, avcı toplayıcı atalarımızın alın terinin gözlere dolmasını engellemesine veya bu fazladan kemik çıkıntısının beyin ve yüzü ayıran bir dolgu malzemesi olmasına kadar.

Geçtiğimiz yıl Fransa’nın Orne bölgesinde açılan, dünyanın güneş enerjisi depolayan ilk yolu etkin biçimde çalışıyor. Ancak yetkili kaynaklardan öğrenildiğine göre, yoldan, beklenenden daha az miktarda elektrik üretiliyor ve bu yol üzerinde, neden olduğu gürültüden ötürü 70 km/saat’lik bir hız limiti uygulanıyor.

O zaman dinleyelim...

Yaklaşık 15 bin yıl önce, Afrika’da bir yerde insanlar ölülerini bir mağaranın ta diplerine gömüyor, onları cenin pozisyonunda yatırıyor, yanlarına boncuklar, hayvan boynuzları bırakıyorlardı. Kimilerini de ince işlenmiş minik taştan ok uçlarıyla gömmeyi uygun görmüşlerdi.

Bahsi geçen mezarlık bugün Fas olarak bilinen topraklardaki Güvercin Mağarası’nda, orijinal adıyla Grotte des Pigeons’ta. Dünyanın bilinen en eski mezarlığı deseniz de olur.

Antimadde, evrenimizde neredeyse hiç bulunmayan maddenin ikinci bir türüdür. Neden bu kadar nadir bulunduğu tam olarak bilinmiyor. Normal maddeden farklı olarak, bu madde formunun gözlemlenmesi de biraz meşakatli bir iş. Ancak, ortak yanlarından biri de, antiparçacıkların tıpkı normal parçacıklar gibi bir araya gelerek antimaddeyi oluşturması. İki terim arasındaki fark yalnızca bundan ibaret.