bilim ve ütopya

İşçiler Lenin'i anlatıyor

Aramızda Benderin adında bir adam vardı. Bir çiftlikte neredeyse her şeyi yapabilirdi: soba kurmak, bir dizi raf kurmak, bir atlı kızak yapmak ya da istediğiniz ne olursa olsun…

Bir gün bir akça ağaç kesmek için koruya gitti. Testere yaparken aniden birinin “Merhaba!” dediğini duydu.

Etrafa bakındı, tabii ki, bir adam gördü.

“Üzgünüm efendim. Sizi görmedim.” dedi.

“Ben ‘senin efendin’ değilim!” diye cevap geldi. “Ben Yoldaş Lenin’im!”

Benderin “Tekrar özür dilerim, Yoldaş Lenin.” dedi.

“Pekâlâ, işine devam et!” diye ısrar etti Lenin.

Tanin gazetesi haberlerinde Bolşevik Devrimi: Ekim-Kasım 1917

1914-1918 yılları arasında, Birinci Dünya Savaşı yıllarında iktidardaki İttihat ve Terakki Fırkasının görüşlerinin sözcüsü olan Tanin gazetesi, Rusya’daki 1917 Ekim Devrimi haberlerini okuyucularına ayrıntılarıyla vermiştir. Ekim Devrimi üzerine Tanin başyazılarıyla Osmanlı kamuoyuna sunulan siyasi-askerî değerlendirmeler ayrı bir çalışmada yayımlanmıştır. Bu yazıda devrimin güncel seyri, Tanin’deki haberlerle aktarılacaktır.

Rus sanatçıların düşlerindeki gelecek

Eğer inşa edilmiş olsaydı, spiral çelik iskeleti ve 91 metre yüksekliğiyle, o zamanın insan eliyle yapılmış en yüksek yapısı olan Eyfel Kulesi’nden daha yükseklere uzanacaktı. Ve 1973’te hizmete açılan Dünya Ticaret Merkezi’nin İkiz Kuleleri inşa edilene kadar, yani yarım asırdan uzun bir süre boyunca dünyanın en yüksek yapısı olma rekorunu elinde tutacaktı.

Üçüncü Enternasyonal Anıtı, bilinen diğer adıyla Tatlin Kulesi, 1917 Ekim Devrimi’nin ardından 1919 yılında Rus sanatçı ve mimar Vladimir Tatlin tarafından tasarlandı. Devrim niteliğinde bir tasarımdı.

Stalin diktatör mü?

Stalin’i iş başında, yönetirken izleyenler arasında, hareketlerinin bir diktatörün hareketleriyle bağdaşmadığı konusunda bir görüş birliği vardır. Daha ziyade boğuşulması gereken dehşet sorunlarla yüzleşen kurnaz ve tartışmasız yetenekli bir yöneticidir o. Sadece kendi bilgisi ve muhakemesiyle zorlukları aşmak için tamamen mükemmel planlara sahip olduğunu hayal edecek denli kibirli biri değildir. Farkında olduğu üzere komite masasının etrafında oturanlardan hiçbirinin elinde böyle bir plan yoktur. Onlara patronluk taslamaya kalkmaz. Hatta onları hiç zorlamaz.

Ten renginin 50 tonu

“Afrikalılar koyu tenlidir” klişesini bilmeyen yoktur. Ama Güney Sudan’daki Dinkalı kardeşimizin rengi ile Güney Afrika’daki San kardeşimizin ten rengi bambaşkadır. O zaman, “koyu” derken kastedilen nedir? Cevap: Koskoca bir genelleme.

Canı anlamak

Yıllar önce uluslararası bir ilaç şirketinin çağrılısı olarak dünyanın dört bucağından gelen temsilcilerine kültürümüzle ilgili bilgi verecektim. Kültürümüze yabancı elliden fazla insana “can”ı anlatmaya çalıştım. Gariptir, ilgiyle dinlediler. Özellikle uzak doğudan gelenlerin sorularından bu konuyu kendi kültürlerinde bir yerlere koymayı amaçladıklarını sezdim. “Can”ın benim gözümde mistik bir anlamı olmadığını, çağımız insanının yaşadığı ağır sorunların anlaşılması için bir çözüm önerisinde bulunduğumu söylediğimi anımsıyorum.

Kendi elektriğini üreten solar seralar tasarrufu artıracak

Güneşten elektrik üreten yeni nesil seralar ilk ürünlerini verdi. Elektrik üreten macenta renkli seralarda üretilen salatalık ve domatesler daha hızlı büyüyebiliyor ve %5 daha az su kullanıyor. “Yeni geliştirdiğimiz akıllı seralar sayesinde, mahsullerin büyümesini engellemeden güneş enerjisinden elektrik elde edebiliyoruz. Bu gerçekten heyecan verici" diyor Kaliforniya Üniversitesi çevre bilimlerinden Prof. Michael Loik. Araştırma, American Geophysical Union dergisi Earth’s Future’da yayınlandı.

1917'nin kadınları

1917 yılının Uluslararası Kadınlar Günü’nde Petrograd’ın Vyborg ilçesindeki kadın tekstil işçileri greve çıkıp işliklerini terk etti ve yüzlercesi bir fabrikadan diğerine giderek işçileri greve katılmaya çağırdı, polis ve askerle şiddetli çatışmalar yaşadı.

2. Dünya Savaşı'nın ilginç olayları

1. Savaşta ölen en yüksek rütbeli Amerikan askeri, Korgeneral Lesley McNair idi ve Amerikan Hava Kuvvetleri tarafından öldürülmüştü.

2. Pearl Harbor baskınının olduğu dönemde, Amerikan Donanma Komutanlığı’nın adı CINCUS (İngilizce “sink us” diye telafuz edilir. Türkçe anlamı, “bizi batırın”) idi. Amerikan 45. Piyade Tümeni’nin omzunda taşıdığı tümen sembolü gamalı haç idi ve Hitler’in kişisel treninin adı da “Amerika” idi. Bunların hepsinin ismi savaşla beraber değiştirilmiştir.