bilim ve ütopya

Kara delik de ölümlüdür

Kuantum fiziği ile Albert Einstein’ın genel görelilik teorisini belli ölçüde birlikte kullanan Cambridge Üniversitesi profesörlerinden Stephen Hawking, 1970’lerin başında yaptığı oldukça ünlü çalışmasında şu sonuca ulaşmıştır: “Kara delikler çok da kara değiller!” Bu kısa yazıda, Hawking’in ne demek istediğini anlamaya çalışacağız. Princeton Üniversitesi’nden John A. Wheeler 1967’de “kara delik” ismini vermeden önce bu nesneler “çökmüş yıldız” veya “donmuş yıldız” olarak biliniyorlardı.

Denizkızı hastalığı

Neredeyse herkesin elinden Küçük Denizkızı adlı hikâye geçmiştir. Bir kuşak sırf bu hikâye yüzünden denizkızı olmak istemiştir çocukluklarında. Bu güzel masal karakteri bir bebeğin bacakları onunkine benzer şekilde doğduktan sonra ömrünü genelde sadece iki gün sürdürebildiği bir hastalığa adını vermiştir.

Savaşçı gen: Monoamin oksidaz A (MAO-A)

İnsan toplumlarında şiddet içeren olayların sıklığı sosyologları, biyologları, tıpçıları ve psikologları bu yıkıcı insan davranışının genetiğini, ön göstergelerini ve sebeplerini araştırmaya yönlendirmiştir. Nöro-kimya çalışmaları ve görüntüleme teknolojisindeki ilerlemeler sayesinde, şiddet, intihar, depresyon ve anksiyete gibi duyu ve kontrol bozukluklarının değişmiş gen ekspresyonları, kimyasal düzensizlik ve çevresel faktörlerin etkisiyle beyin aktivitesinin değişmesi sonucu meydana geldiği tespit edilmiştir.

Sıfır: Rakamların prensi

Sıfır rakamı, insanoğlunun en büyük keşifleri arasında sayılmaktadır. Sayı sisteminde önemli bir yere sahip olan sıfır rakamı olmadan matematikte işlem yapılamamaktadır. Peki, bu derece önemli olan sıfır ne zaman bulundu ve rakam olarak kabul edildi? Sıfırın nasıl ve ne zaman kullanıldığını anlamak için öncelikle rakam sistemlerinin tarihine bakmak gerekir.

Deizm: Yeni orta çağa karşı aklın arayışı  

Diyanet dergisinin Ağustos 2017 sayısı Deizm, Nihilizm ve Ateizm Kıskacından İnsanlık başlığıyla çıktı. Buna göre “%99’u Müslüman” olarak tanımlanan Türkiye’de bu ezber bozuluyor ve yeni bir gelişme yaşanıyordu. MAK Danışmanlık Şirketinin 12-17 Haziran 2017 tarihleri arasında Türkiye’de Toplumun Dine ve Dini Değerlere Bakışı adıyla, 30 büyükşehir, 23 il ve 154 ilçede, 5400 kişiyle yüzyüze görüşerek yaptığı araştırmada “Allah’ın varlığına ve birliğine, bizi yaratıp yaşattığına inanıyor musunuz?” içerikli soruya %4 oranında hayır cevabı veriliyordu.

Amerika’yı fetheden adam: Hernán Cortés

Meksika, 27 Eylül 1821’de İspanya’yla zincirlerini kırıp bağımsızlığını ilan etmişti. Fakat bağımsızlık önderleri rahiplerdi ve kurdukları devlet de din egemenliği altında bir imparatorluktu. Bu tuhaftı, zira Meksikalılar İspanyolları kovmuştu ama halen onların dini boyunduruğunu sürdürüyordu. Neyse ki bağımsızlıkçılar güçlendi ve 1823’te bir federal cumhuriyete geçebildi. Bağımsızlıkçılar iktidara geldiklerinde akıllarında bir isim vardı: Hernán Cortés.

Bir acayip atarca: SXP 1062

6 Eylül 2017’de Monthly Notices of the Royal Astronomical Society dergisinde SXP 1062 isimli bir atarcanın aksama (glitch) yaptığını duyurduğumuz bir keşif makalesi yayımladık. Bu makalemiz aynı gün Royal Astronomical Society tarafından basın bülteniyle duyuruldu. O günden bu yana basında bu keşiften söz ediliyor ve keşfimiz pek çok meslektaşımızın da ilgisini çekmeye devam ediyor.