Bilim Tarihi

Bilimselliğin ne olduğunu bilenler, başlıkta iki önemli hata bulacaklardır. Birincisi bilimsel olarak Yer’in düz olmadığı artık kanıtlanmıştır.

Hans Reichenbach, İbrahim Müteferrika ve Yunus Emre…

Bilim ve Ütopya’nın Temmuz 2018 sayısında (Sayı 289, Temmuz 2018, s. 58-62) Osmanlılarda Kopernik Kuramı’nın girişine ve kabulüne ilişkin yazımızın ardından bir başka problemi gündemi getireceğim. Osmanlı astronomları teleskop kullandılar mı?

İkinci Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru Alman işgali altındaki Fransa... Savaşın daha başlarında Alman tankları altında ezilip saf dışı kalmış bu ülkede, insanlar dört yıldır düşman boyunduruğu altında yaşamaya ve direnmeye çalışıyor.

Bilim insana özgü değişik yeti ve özellikleri içeren karmaşık bir etkinliktir. Giriş bölümünde bilimin kimliğini genel değinmelerle belirlemeye, kültür bağlamındaki önemini belirtmeye çalıştık. İleride bilimi araştırma, bilgi üretme ve gerçeği arayış boyutuyla ele alacak, eleştirel düşünme yöntemi olarak daha derinlemesine işleyeceğiz.

Dünya bilim tarihi söz konusu edildiğinde, hepimizin çok iyi bildiği gibi Mısır-Mezopotamya uygarlıklarına dayanan Antik Yunan’daki bilimsel çalışmalar gerçekten hayranlığımızı çeken bir düzeye ulaşmış; Platon, Aristo, Öklid, Arşimed, Apollonius, Aristarkos, Eratostenes, Philon, Heron, Batlamyus, Galenos ve burada adından söz edemediğim daha pek çok kalburüstü bilim adamları yeti

Hocamız Prof. Dr. Sevim Tekeli 22 Aralık 1924 tarihinde İzmir’de doğdu. Babası çeşitli vilayetlerde valilik görevi yürüten Osman Nuri Tekeli, annesi Hamide Tekeli’dir. İlköğretimini Türkiye’nin çeşitli kentlerinde tamamladıktan sonra ortaöğretimini İzmir Kız Lisesi ve Üsküdar Amerikan Koleji’nde tamamladı.

Muhteşem Yüzyıl, Kösem Sultan dizisini izleyenler belki hatırlar. Dizide 14. Osmanlı Padişahı I. Ahmed (1590-1617) çiçek hastalığına tutulur ve Kösem Sultan bir şifacıya gider, şifacı da ona büyülü bir ilaç verir. Şifacının verdiği bu ilaç, ceviz kabuğu içinde yer alan çiçek hastalığına yakalanmış bir kişinin deri parçalarıdır.

Osmanlı Devleti’nde, on altıncı yüzyılın ikinci yansında, III. Murat döneminde İstanbul’da Tophane sırtlarında Takîyüddîn (1526-1585) tarafından kurulan gözlemevinin OsmanlI bilim tarihinde önemli bir yeri vardı. Takîyüddîn, Osmanlıların en büyük astronomudur. Matematik ve astronomi başta olmak üzere birçok alanda araştırmaları vardır. Özellikle trigonometri alanındaki çalışmaları oldukça önemlidir. Şam'da doğmuş, Mısır'a gitmiş, daha sonra İstanbul’a gelmiş ve Müneccimbaşılığa (baş astrolog) atanmıştır. Kaynakların bildirdiğine göre III.

Ömer Hayyam'ın ünü, kısmen uzun hayatı boyunca gerçekleştirdiği Şiir ve Felsefe gibi etkinliklerden bazılarına ve kısmen de ona mal edilen, ama bugüne kadar ciddi hiçbir tarihsel olgu tarafından doğrulanmayan efsanelere veya etkinliklere dayanır. Aynı zamanda, onun hakkında bir şeyler duymuş insanların birçoğu, onun bilimsel çalışmaları ve Matematik ve Astronomi’ye olan önemli katkıları üzerine hemen hemen hiçbir şey bilmezler.