Kuantum mekaniğinin Kopenhag yorumu, Dünya’nın her tarafındaki üniversitelerdeki kuantum mekaniği derslerinde öğretilen genel kabul görmüş bir yorumdur. Bu yoruma göre parçacıkların konumu ve hızı belirli bir anda bilinemez. Heisenberg belirsizlik ilkesi bunu ifade eder. Bu belirsizlik ilkesine göre konum ne kadar iyi bilinirse hız o kadar kötü, hız ne kadar iyi bilinirse de konum o kadar kötü bir hassasiyetle bilinebilir.
Bir üniversitenin fizik lisans bölümünden mezun olan bir öğrencinin, kuantum mekaniği hakkında bildiği yorum çok büyük ihtimalle işte bu Kopenhag yorumudur ve kuantum mekaniğini de David J. Griffiths’in kitabından öğrenmiştir. Sözü edilen kitap dünyada kabul görmüş, temel kavramları iyi öğreten, güzel örnekleri ve soruları olan bir kitaptır. Fakat bu kitabın bir propaganda rolü var: “Kapa çeneni ve hesapla!” mottosu (İngilizcede “Shut up and calculate!”). Bu düstura göre fizikçiler felsefeye yönelmemeli ve fizik yaparken sadece hesap yapmalılar. Bu aslında fiziğin felsefeden uzaklaşmasının bir tezahürü ve sonucu…
Bohm mekaniği ise Kopenhag yorumuna alternatif olarak geliştirilmiş realist bir kuramdır. Bu yoruma göre parçacıkların konumu ve hızı bellidir. Bu, zihni Kopenhag yorumu tarafından işgal edilmiş fizikçiler için ilk başta saçmadır. Bu da şundan dolayı: Eğer Bohm mekaniğinde parçacıkların hem konumu hem de hızı belirli bir anda belliyse, Heisenberg (konum ve hız arasındaki) belirsizlik ilkesi ihlal edilmiş olmuyor mu? Bu endişenin Bohm yorumunda yanıtı, belirsizlik ilkesinin ancak parçacıkların konumunu ve hızını ölçmeyi yaptığımızda ortaya çıkmasıdır. Bohm mekaniği, hiçbir kuantum olgu tarafından ihlal edilmemiştir. Kopenhag yorumuna realist bir alternatiftir.
İleri okumalar:
- http://www.bohmian-mechanics.net
- David J. Griffiths. “Kuantum Mekaniğine Giriş” Nobel, 2010.