"Mass Eye and Ear'dan araştırmacılar tarafından ortaklaşa yürütülen yeni bir çalışma, kalıtsal sağırlıktan muzdarip çocuklar için işitme fonksiyonunu geri kazanmaya yönelik bir gen terapisinin etkinliğini gösterdi."
Çin'in Şanghay kentindeki Fudan Üniversitesi Göz ve KBB Hastanesi'nde yapılan klinik denemede, araştırmacılar gen terapisinin, OTOF (otoferlin) geni mutasyonlarının neden olduğu DFNB9 otozomal resesif sağırlık formu olan hastalar için etkili bir tedavi yöntemi olduğunu tespit ettiler. İlk hastası Aralık 2022'de tedavi edilen bu araştırma, bu hastalığı tedavi etmek için gen terapisini uygulayan ilk insan klinik çalışmasını temsil ediyor ve hasta sayısının en fazla, tedavi sonrası takip süresinin ise en uzun olduğu araştırma olma özelliğini taşıyor.
Doğuştan itibaren duyma becerisinin etkilendiği durumlar, çocukların beyin gelişimleri, sosyal becerilerin gelişimini, öğrenme ve konuşma süreçlerini önemli ölçüde etkilemektedir. İşitme kaybı dünya çapında 1.5 milyardan fazla insanı etkilemektedir ve bu kişilerin yaklaşık 26 milyonunu doğuştan işitme kaybı olanlardır. Çocuklarda ise işitme kaybının yüzde 60'tan fazlası genetik nedenlerden kaynaklanmaktadır.
Örneğin DFNB9 durumu, OTOF geninin mutasyonlarından ve ses sinyallerinin kulaktan beyne iletilmesi için gerekli olan işleyen bir otoferlin proteininin üretilememesinden kaynaklanan kalıtsal bir hastalıktır. Şu anda kalıtsal sağırlığa yardımcı olacak FDA onaylı bir ilaç bulunmamaktadır; bu da gen terapileri gibi yeni çözümlerin kapısını açmıştır. Bu bağlamda bu çalışma, kalıtsal sebepli işitme kaybı vakalarının tedavisi açısından bir mihenk taşı niteliği taşımaktadır.
Klinik süreç
Bu yeni tedaviyi test etmek için DFNB9 hastalığına sahip altı çocuk, Fudan Üniversitesi Göz ve Kulak Hastanesi'nde 26 haftalık bir süre boyunca gözlemlendi. Araştırmacılar insan OTOF geninin bir versiyonunu taşıyan bir adeno ilişkili virüsü (AAV) kullanarak geni hastaların iç kulaklarına özel bir cerrahi prosedürle dikkatlice yerleştirdi. Viral vektörün tek bir enjeksiyonunun farklı dozları kullanıldı.
Araştırmada yer alan altı çocuğun tam işitme kaybı vardı; bu da ortalama bir işitsel beyin sapı tepki (ABR) eşiğinin 95 desibelden fazla olmasıyla belirlendi. 26 hafta sonra, beş çocuk işitme iyileşmesi gösterdi ve ABR testinde 40-57 desibel azalma, konuşma algısında dramatik iyileşmeler ve normal konuşma yeteneğinin geri kazanılması gözlendi.
Hastalığın tedavisinde yeni ufuk
Bu çalışma, DFNB9'un tedavisinde gen terapilerinin güvenliği ve etkinliği, ayrıca genetik işitme kaybının diğer formları için potansiyelleri konusunda kanıtlar sunmaktadır. Ayrıca sonuçlar, insan iç kulağına AAV insertesinin güvenliğini anlama açısından bir katkı sağlamaktadır.
Çalışmanın baş yazarlarından Dr. Yilaj Shu çalışmanın önemini şöyle ifade ediyor:
“OTOF gen terapisi klinik denemesini başlatan ilk ekip biziz. Ekibimizin, DFNB9'un hayvan modelindeki temel araştırma aşamasından çocuklarda işitme restorasyonu aşamasına gelmesi heyecan verici. Genetik işitme kaybının diğer formları üzerinde gelecekteki çalışmalarımızdan gerçekten heyecan duyuyorum, böylece daha fazla hastayı tedavi edebiliriz.”
Araştırmacılar, denemeyi daha geniş bir örneklem büyüklüğüne genişletmeyi ve sonuçlarını daha uzun bir süre boyunca izlemeyi planlıyor.
Yine araştırmacılardan Zheng-Yi Chen ise bu tedavi uygulamalarının düşünüldüğünden daha geniş bir uygulama alanına sahip olduğunu belirtirken şu sözleri kullandı:
“60 yıl önce koklear implantlar icat edildiğinden beri, işitme kaybına etkili bir tedavi olmamıştı. Bu, her türlü işitme kaybına karşı savaşta yeni bir dönemi simgeleyen büyük bir kilometre taşıdır.”
Söz konusu çalışmanın tamamına ulaşmak için:
Makale başlığı: Lv, J et al. “AAV1-hOTOF Gene Therapy for Autosomal Recessive Deafness 9: a single-arm 2 trial”
DOI: 10.1016/S0140-6736(23)02874-X.