bolşevik

İşçiler Lenin'i anlatıyor

Aramızda Benderin adında bir adam vardı. Bir çiftlikte neredeyse her şeyi yapabilirdi: soba kurmak, bir dizi raf kurmak, bir atlı kızak yapmak ya da istediğiniz ne olursa olsun…

Bir gün bir akça ağaç kesmek için koruya gitti. Testere yaparken aniden birinin “Merhaba!” dediğini duydu.

Etrafa bakındı, tabii ki, bir adam gördü.

“Üzgünüm efendim. Sizi görmedim.” dedi.

“Ben ‘senin efendin’ değilim!” diye cevap geldi. “Ben Yoldaş Lenin’im!”

Benderin “Tekrar özür dilerim, Yoldaş Lenin.” dedi.

“Pekâlâ, işine devam et!” diye ısrar etti Lenin.

Bir fotoğrafa altyazı

Pazardı ve sabahtı. Artık bırakılmış bir bağın içinden aşağıya, asfalt yola indim. Gazetemi aldım, aynı yoldan eve dönüyorum. Yamaçta bir çeşme ve çeşmenin yanında ceviz ağacı var. Gölgesine çömeldim. Şöyle bir gözgezdirmek için açtım gazeteyi. Elini bana uzatmış gördüm onu. (Cumhuriyet, 25 Ağustos 1991.) Göğsüne dolanan halata asılı, uzağa (ve belki geleceğe) bakan gözlerindeki gülümseyişte, bir tarihin başlangıç amacı ile bitişindeki anlam arasında, mantığı derinden sarsan karşıtlık duyumsanabilirdi.

Tanin gazetesi haberlerinde Bolşevik Devrimi: Ekim-Kasım 1917

1914-1918 yılları arasında, Birinci Dünya Savaşı yıllarında iktidardaki İttihat ve Terakki Fırkasının görüşlerinin sözcüsü olan Tanin gazetesi, Rusya’daki 1917 Ekim Devrimi haberlerini okuyucularına ayrıntılarıyla vermiştir. Ekim Devrimi üzerine Tanin başyazılarıyla Osmanlı kamuoyuna sunulan siyasi-askerî değerlendirmeler ayrı bir çalışmada yayımlanmıştır. Bu yazıda devrimin güncel seyri, Tanin’deki haberlerle aktarılacaktır.

Rus sanatçıların düşlerindeki gelecek

Eğer inşa edilmiş olsaydı, spiral çelik iskeleti ve 91 metre yüksekliğiyle, o zamanın insan eliyle yapılmış en yüksek yapısı olan Eyfel Kulesi’nden daha yükseklere uzanacaktı. Ve 1973’te hizmete açılan Dünya Ticaret Merkezi’nin İkiz Kuleleri inşa edilene kadar, yani yarım asırdan uzun bir süre boyunca dünyanın en yüksek yapısı olma rekorunu elinde tutacaktı.

Üçüncü Enternasyonal Anıtı, bilinen diğer adıyla Tatlin Kulesi, 1917 Ekim Devrimi’nin ardından 1919 yılında Rus sanatçı ve mimar Vladimir Tatlin tarafından tasarlandı. Devrim niteliğinde bir tasarımdı.

Ekim Devrimi'ni nasıl öğrendik?

Başka ülkelerdeki sosyalistlerin aksine bizler Ekim Devrimi’ni sadece kitaplardan öğrendik. Çin, Endonezya, Hindistan gibi doğu ülkelerinde, Latin Amerika’da ve elbette Avrupa ülkelerinde, hatta ABD’de bizim yaşımızdaki insanlar (68’de ilk gençlik ya da gençlik döneminde olanlar) gerek Ekim Devrimi’ni gerekse onu izleyen Komintern (III. Enternasyonal) faaliyetlerinin en azından kendi ülkeleriyle ilgili bölümünü bir önceki kuşağın deneyimlerinden öğrenmişlerdi.

Stalin diktatör mü?

Stalin’i iş başında, yönetirken izleyenler arasında, hareketlerinin bir diktatörün hareketleriyle bağdaşmadığı konusunda bir görüş birliği vardır. Daha ziyade boğuşulması gereken dehşet sorunlarla yüzleşen kurnaz ve tartışmasız yetenekli bir yöneticidir o. Sadece kendi bilgisi ve muhakemesiyle zorlukları aşmak için tamamen mükemmel planlara sahip olduğunu hayal edecek denli kibirli biri değildir. Farkında olduğu üzere komite masasının etrafında oturanlardan hiçbirinin elinde böyle bir plan yoktur. Onlara patronluk taslamaya kalkmaz. Hatta onları hiç zorlamaz.

Fransız Devrimi ve Rus Devrimi

Rus Devrimi’nin dördüncü yıl dönümündeyiz. Kim derdi ki Devrim böyle başarılı olsun! Fransız Devrimi tam on yıl sürmüştü. Bonapart, kendi hırsları adına ancien régime’in(1) idari kurumlarının çoğunu tekrar hayata geçirerek devrimi bir süreliğine durdurabilmişti; ancak yine de, devrimde kazanılan eşit yurttaşlık, ulusal malların(2) geri satışının engellenmesi, senyörlüğün kökünden kazınması gibi sosyal hakları korumak ve garanti altına almak durumunda kalmıştı. Restorasyon döneminde bile, imtiyazlarından arındırılan bu sınıfa haklarını geri vermeye kimse cüret edemedi.

Yüzüncü yılında Ekim Devrimi

Ekim Devrimiyle birlikte, çağımızın büyük ve en etkili devrimci ideolojisi tarih sahnesine çıktı. Ekim Devrimi bilimsel sosyalizmin kılavuzluğunda oldu. Daha sonra dünyada sömürüye, baskıya, zorbalığa karşı arkada kalan 100 yılda yapılan büyük eylemlerde bilimselsosyalizmin bayrağını görüyoruz. Kemalist Devrim, 1911 Çin devrimi, Cezayir’in kurtuluşundan bugün Venezuela’ya kadar hep Ekim Devriminin ve bilimsel sosyalizmin etkilerini görüyoruz.

1917'nin kadınları

1917 yılının Uluslararası Kadınlar Günü’nde Petrograd’ın Vyborg ilçesindeki kadın tekstil işçileri greve çıkıp işliklerini terk etti ve yüzlercesi bir fabrikadan diğerine giderek işçileri greve katılmaya çağırdı, polis ve askerle şiddetli çatışmalar yaşadı.

Tarihte Rus Devrimi

"Hiçbir devrim, bir sonraki devrim için örnek veya reçete oluşturmaz. Ancak Rus Devrimi’nin incelenmesi, toplumsal dinamiklerin kavranabilmesine önemli katkılarda bulunabilir. Bu yazı Rus Devrimi’nin bazı özelliklerini bu gözle ele alacaktır."

Ölüyor Rus imparatorluğu ölüyor...

Artık ne Kışlık Saray’da eteklerin ipekli sesi,

Ne Paskalya Çanlarında duası Çar’ın

Ne Sibirya yollarında zincir ilintisi...

Ölüyor Rus imparatorluğu ölüyor...

Artık alevî billur kadehlerde ıslanmayacak