bilim ve ütopya

Petri kabından organa: İnsan kök hücrelerinden organoid yapımı

Organogenez; embriyonun ektoderm, endoderm ve mezoderm olan üç germ tabakasının organizmanın iç organlarına gelişme sürecidir. Genler, organların ve dokuların oluşma biçimini kontrol eder ve gelişme sırasında karmaşık modellerde açılır veya kapanır ve böylece belirli hücrelerin bir organa değil, başka bir organa dönüşmesi sağlanır. Genler açıldığında, DNA'lar RNA adı verilen moleküllere kopyalanır. Birçok RNA molekülü, hücre işlemlerinde kritik rol oynayan proteinler yapmak için şablon olarak kullanılır.

Göbek kordon kanı hayat kurtarabilir: Atmayın, bankaya bağışlayın!

Doğumdan sonra, yeni doğan bebek, artık göbek kordonuna veya plasentasına gerek duymamaktadır. Fakat, kordonda bulunan kan; hasta bir bireyin hayatını kurtarabilir. Bu kişi kendi yakınlarından biri veya herhangi bir insan olabilir. Bunun nedeni, kordon kanının yeni kan yapabilen hematopoetik kök hücrelerce (HKH) zengin bir yer olmasıdır. HKH’ler kendilerini yenileyebilmektedir ve ihtiyaca göre devamlı olarak, periferik kanda (PK) bulunan tüm olgunlaşmış kan hücrelerini yapabilmektedirler...

Kök hücre dosyası

Dünyada milyonlarca yıla dayanan evrimsel süreçte, bugünkü karakterini ve fonksiyonunu kazanmış olan dokuların, yenilenme (rejenerasyon) kapasiteleri, insanoğlunun başka gezegenlerde koloni kurması hayalleri gerçekleşmesi durumunda nasıl değişecektir? Bu sorunun cevabı, Elon Musk gibi yatırımcılar sayesinde gelecekte bulunabilecektir.

Sovyetlerin patates oyuncakları

1931 tarihli bu Sovyet kitabının ismi "Patates Oyuncaklar". Kitapta, tamamı patatesten yapılmış oyuncakları gösteren birbirinden ilginç çizimler yer alıyor. Kitabın kapağında, çizimlerin sanatçı A. Fedulov'a ait olduğu ve kitabın fiyatının 10 kapik olduğu yazıyor.  Patatesmobilini süren bir patates yoldaşın yer aldığı kapağı kaldırıp kitabın içini açtığınızda bambaşka karakterlerle karşılaşıyorsunuz...

Aşağıda, kitaptaki diğer çizimlerden örnekler göreceksiniz. Hoşunuza giderse bu patates oyuncaklardan evde kendiniz de yapabilirsiniz! Açıklamalar aşağıda, haydi bakalım!

Doğalcılık ve bilim

İnsan, tarihsel olarak evrenin ve doğanın nesnesi olmaktan öznesi olmaya doğru mu gidiyor?

Bu gidişat zikzaklı da olsa bir ilerleyeme mi yoksa esas olarak gerilemeye mi işaret ediyor?

Özne olan insan, baskınlığı ve gücü ele geçirince kendi türü da dâhil olmak üzere doğaya ve onun ürünlerine onarılması zor bir zarar mı veriyor?

Eğer öyleyse, bu zararın tarihsel faturasını tarım devriminden başlamak üzere sınıfların ortaya çıkışına ve uygarlığa mı kesmek gerekiyor?

Yeti yengeci

Denizin derinlerinde yaşayan on ayaklı ve ayakları solgun sarı renkli kıllarla kaplı ve bu kıllar yüzünden yeti önadını alan, 15 santimetrelik boyuyla diğer yengeçlere göre çok daha büyük olan yengeçtir.

İlk tür (Kiwa hirsuta) 2005 yılının mart ayında denizaltı canlılarını araştıran bir deniz biyologu tarafından Pasifik’te keşfedildi. Bir yıl süren araştırmalar sonucu türün keşfedilişi 2006’da duyuruldu. İkinci tür ise (Kiwa puravida) yine 2006’da bulundu ve 2011’de açıklandı.

Müziğin dâhi çocuğu Mozart

Klasik müzik denince ilk akla gelen bestecilerin başında Mozart'ın geldiğini söylemek yanlış olmaz. Klasik müziğe yabancı birçok insanın, kulağına çarpan herhangi bir klasik müzik eseri hakkında "Mozart'ın son zartı" "tanımlamasında" bulunduğuna çok kez şahit olmuşuzdur. Müziği o kadar çok yaygınlık kazanmıştır ki, –onun olduğunu bilsin ya da bilmesin– hemen herkes "Allaturka"sını, "40. Senfoni"sini tanır, mırıldanır. Bütün çağların en büyük müzik dehası olarak nitelenen Mozart'ı yaşadığı çağdan bugüne klasikliğin sembolü haline getiren nedir?