astrofizik

Kayan yıldız yağmurları ve göktaşları

Geceleri gökyüzünde bazen kayan yıldızlar görürsünüz. Gökyüzünde aniden parlayarak kayarlar ve bir-iki saniye içinde de sönüp yok olurlar. Hatta halk arasında bu olaylarla ilgili değişik inanışlar vardır, dilek tutulur. Başka bir inanışa göre de herkesin bir yıldızı vardır. Yıldızı kayan bu dünyadan öbür dünyaya göç etmiş (ölmüş) demektir. Tabii hangi yıldızın kimin olduğu hiç bilinmez ve insanlar hep en parlak yıldızlardan birinin kendisinin olduğuna inanırlar.
Kayan yıldızları ilk olarak Anaxagoras inceliyor.

Bazı kara delikler geçmişinizi silebilir

Gerçek dünyada geçmişiniz, geleceğinizi eşsiz bir şekilde belirler. Bir fizikçi evrenin nasıl başladığını bilirse, tüm zaman ve mekanda evrenin geleceğini hesaplayabilir.

Ancak Kaliforniya Üniversitesi’nden bir matematikçi, bu yasanın bozulduğu birkaç çeşit kara delik keşfetti. Birileri bu nispeten iyi huylu kara deliklerden birine girmek üzere maceraya atılsa, hayatta kalabilme şansları olurdu; ama bu kişilerin geçmişleri yok olacağından kendileri sonsuz sayıda olası geleceğe sahip olurlardı.

Astronomi ve astrofizik alanında 2017’nin önemli gelişmeleri

2017’de astronomi ve astrofizik alanında gündemin en ses getiren maddesi 2016’daki gibi kütleçekim dalgalarıydı. Kütleçekim dalgalarının LIGO [1,2] tarafından ilk gözlendiği 2015’ten bu yana hem LIGO hem de başka bir girişim ölçer olan VIRGO [3], üç kütleçekim dalgası tespiti daha yaptı. Hatta Ağustos 2017’de yapılan gözlem sonucunda ilk kez bir çift nötron yıldızı çiftinden gelen kütleçekim dalgaları keşfedildi, üstelik bu kaynağın aynı zamanda hem kütleçekim hem de gama-ışınlarında gözleminin yapılmış olması da dikkat çekici bir gelişmeydi [4].

2017'de Fizik'te neler oldu?

Physics World 2017 Yılın Buluşu Ödülü, nötron yıldızı birleşmesinin ilk çoklu-dalga gözleminin oldu

Physics World 2017 Yılın Buluşu Ödülü, yerçekimi dalgaları içeren ilk çoklu-dalga gözlemini yaparak astronomide çığır açan uluslararası astronomlardan ve astrofizikçilerden oluşan bir ekibin oldu. Topolojik fizikten eski Mısır bilimine uzanan dokuz farklı alanda yürütülen diğer çalışmalar da büyük övgülere layık görüldü.

Bir acayip atarca: SXP 1062

6 Eylül 2017’de Monthly Notices of the Royal Astronomical Society dergisinde SXP 1062 isimli bir atarcanın aksama (glitch) yaptığını duyurduğumuz bir keşif makalesi yayımladık. Bu makalemiz aynı gün Royal Astronomical Society tarafından basın bülteniyle duyuruldu. O günden bu yana basında bu keşiften söz ediliyor ve keşfimiz pek çok meslektaşımızın da ilgisini çekmeye devam ediyor.

Hubble Teleskobu sıradışı bir cisim keşfetti!

Hubble teleskobunu kullanan Alman liderliğindeki bir gökbilimci grubu Mars ile Jüpiter arasındaki asteroit kuşağında olağandışı bir cismin ilginç özelliklerini keşfetti: Kuyrukluyıldız özelliği gösteren iki asteroit birbiri çevresinde dolanıyor. Keşif aynı zamanda kuyrukluyıldız sınıfında sayılan ve bilinen ilk ikili asteroit olarak da kayda geçti.

İlk kez birbiri çevresinde dolanan ikili asteroit keşfedildi (ESA/Hubble, L. Calçada).

 

Mıknatıslardan evrene

İnsanlar eski çağlardan beri hem demir ve nikel gibi bazı maddeleri çeken hem de Dünya’nın kutuplarına doğru yönelen bazı malzemelerin varlığını biliyordu. İnsanlar, adını Manisa’dan alan “mıknatıs taşı” dedikleri bu malzemeleri kullanarak pusulayı icat ettiler ve hiç kuşkusuz ki açık denizlerde yollarını bulmakta pusuladan çokça yararlandılar.